Παχυσαρκία και ψυχική διαταραχή

Του κ. Σολδάτου
Καθ. Ψυχιατρικής

Είναι διαδεδομένη η εντύπωση ότι τα παχύσαρκα άτομα εμφανίζουν συχνά κατάθλιψη, άγχος, καταναγκαστική συμπεριφορά και ορισμένα αποκλίνοντα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας. Πράγματι, έχει παρατηρηθεί αυξημένη επίπτωση ψυχιατρικής νόσου και διαταραχών προσωπικότητας σε παχύσαρκα άτομα που προσέρχονται για θεραπεία. Τα ευρήματα όμως αυτά δεν συμφωνούν με εκείνα μελετών σε παχύσαρκους, οι οποίοι δεν αποτελούν αντικείμενο κλινικής φροντίδας. Μελέτες στο γενικό πληθυσμό δείχνουν ότι η επίπτωση συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους σε παχύσαρκους δεν διαφέρει από εκείνη σε μη παχύσαρκους. Εξάλλου, σύμφωνα με μία επιδημιολογική μελέτη, η επίπτωση ψυχικών νόσων σε άτομα με παχυσαρκία είναι χαμηλότερη από την αντίστοιχη σε άτομα φυσιολογικού βάρους. Οι διαφορές αυτές πιθανώς εξηγούνται από την ειδική ψυχοσύνθεση των ατόμων που ζητούν θεραπεία, αλλά ίσως και από το γεγονός ότι μπορεί να υπάρχουν εκσεσημασμένες διαφορές στην ψυχοπαθολογία ανάμεσα σε παχύσαρκους με και χωρίς διαταραχή ελέγχου της λήψης της τροφής. Τα παχύσαρκα άτομα με διαταραχή ελέγχου της λήψης της τροφής, που πιθανώς προσέρχονται συχνότερα για θεραπεία, όχι μόνο εμφανίζουν συχνότερες ψυχιατρικές και συμπεριφεριολογικές διαταραχές από τους παχύσαρκους χωρίς διαταραχή του ελέγχου, αλλά έχουν και υψηλότερη βαθμολογία σε κλίμακες ψυχοπαθολογίας, ακόμη και αν δεν παρουσιάζουν κλινικά ψυχιατρική διαταραχή. Ανεξάρτητα από την ύπαρξη ψυχοπαθολογίας στην παχυσαρκία, ενδιαφέρον παρουσιάζει η παρουσία παχυσαρκίας σε διάφορες κατηγορίες ψυχιατρικών ασθενών. Στην παρούσα ανασκόπηση αναπτύσσονται στοιχεία που αφορούν στην επίπτωση της παχυσαρκίας στις κύριες ψυχιατρικές διαταραχές και αναφέρονται πιθανοί αιτιοπαθογενετικοί παράγοντες.

Συμπεράσματα

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι λίγες μόνο περιπτώσεις ψυχικών διαταραχών συνοδεύονται από αυξημένη επίπτωση παχυσαρκίας, εφόσον οι ασθενείς δεν υποβάλλονται σε φαρμακευτική αγωγή. Κύρια, αν όχι μοναδική, αιτία της παρατηρούμενης αύξησης του σωματικού βάρους σε σχιζοφρενικούς και καταθλιπτικούς ασθενείς είναι η επίδραση των κλασικών αντιψυχωσικών και αντικαταθλιπτικών φαρμάκων. Τα νεότερα αντιψυχωσικά δεν φαίνεται να στερούνται της ανεπιθύμητης αυτής ενέργειας, ενώ με τα νεότερα αντικαταθλιπτικά μπορεί να επέλθει ακόμα και μείωση του σωματικού βάρους. Η παρατηρούμενη παχυσαρκία σε νοητικά καθυστερημένα άτομα, όταν δεν οφείλεται σε ιδρυματισμό, δεν είναι ακόμα σαφές αν συνδέεται άμεσα με τη νοητική καθυστέρηση αυτή καθεαυτή. Τέλος, στο γενικό πληθυσμό, αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ αποτελεί παράγοντα για μεγαλύτερη επίπτωση παχυσαρκίας. Αντίθετα, νοσηλευόμενοι αλκοολικοί, που προφανώς πάσχουν σωματικά περισσότερο από άτομα που κάνουν κατάχρηση αλκοόλ αλλά δεν χρειάζεται να νοσηλευθούν, παρουσιάζουν μειωμένο σωματικό βάρος.

http://health.in.gr/